Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka
Wens dan dat de weg lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.

Aan: Mignon Tierie ( 14 oktober 1947 – 19 september 2008) reisjournaliste

Mignon was mijn vriendin. Bijna vijfendertig jaar lang en nog verder tot in de eeuwigheid. Ze overlaadde me met vertrouwen, warmte en betrokkenheid. Vaak was ze ongrijpbaar; dan vloog ze door het leven, landde aan de andere kant van de aardbol en stuurde mails. Mijn mailbox vulde zich met foto's van Mignon in luxe hotels, Mignon op schitterende rode pumps in Zuid-Afrika, Mignon bij de Tai Mahal, Mignon op een strand van Dubai. Bij terugkeer was er altijd de deadline, de dag waarop ze haar artikel op de redactie moest inleveren. En daarna nam ze nauwelijks tijd om op adem te komen. Haar koffertje was al gepakt voor een tussendoortje naar Parijs, Londen of Helsinki.

Maar ze vond altijd tijd om bij ons te komen eten. Na tafel zaten we op de bank te praten, over steden en landen, onze kinderen, vriendschappen, over het boek dat ik aan het schrijven was en de boeken die ze net had gelezen en die ik beslist ook moest lezen. Ze noemde Captain Corelli's mandolin, een verhaal dat zich afspeelt op het Griekse eiland Kefalonia. Op haar aanbeveling begon ik met stijgende bewondering te lezen. Vanaf dat moment stond het voor me vast dat ik ooit naar Kefalonia zou gaan. Zonder nog te begrijpen wat voor een rol het eiland in de dood van Mignon zou gaan spelen.

Kefalonia

PICT3243

In 2002 verloor Mignon haar man. De ziekte die zich toen bij haar openbaarde zou ze op superieure wijze bevechten. Ondanks haar toenemende handicaps bleef Mignon Mignon. Tussen de reizen voor Nouveau door onderwierp ze zich aan steeds zwaardere medische behandelingen. Ze slikte pillen van haar chemokuur op reis naar Valencia. Ze scharrelde op één kruk door China en op twéé krukken over het plein van Marrakesh. Toen dat niet langer mogelijk was liet ze zich in een rolstoel voortduwen door Berlijn. Onze gesprekken op de bank werden steeds intenser; over liefde, God en godsdienst, over de grens van het leven. In plaats van romans noemde ze nu een poëziebundels van de Griekse dichter Kavafis. Vooral het gedicht over Ithaka dat begint met de magische regels: Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka / wens dat de weg dan lang mag zijn..

Op 5 mei 2008 mailde ze me: 'Ik ga zondagnacht naar Ithaka, met Kafavis onder de arm, dat begrijp je. Hij geeft me het thema voor mijn reis, hij en Homeros. Ook Odysseus kwam thuis. (..) Morgen ga ik weer naar de VU. De pijn is vaak niet te harden. Lieverd tot over een week of twee.' Op zondag 11 mei volgde er nog een mail: 'Ik heb zo het gevoel dat ik een bijzondere reis ga maken, door de symboliek van Ithaka. Vooral met het gedicht van Kafavis in mijn hoofd. Over het leven en het levenseinde. Dat er veel zomermorgens zullen komen/ waarop je, met grote vreugde en genot/ zult binnenvaren in onbekende havens. Het gedicht raakt me zeer en ik ben van plan om het als leidraad te gebruiken van mijn verhaal.'Dat verhaal heeft ze niet meer kunnen schrijven. Het werd - net als bij Odysseus - haar laatste reis.

charon

Joachim Patenier:  Overtocht over de Styx (Prado, Madrid)

Bij terugkeer kon ze niet meer achter haar laptop zitten. Een reisverhaal schrijven was voorgoed onmogelijk. Haar begeleidster, de fotografe Marijke, vertelde me hoe zwaar het was geweest om Mignons rolstoel over Kefalonia te duwen, en het ruim in van de ferry naar Ithaka. Mignon kon de trappen naar het dek niet beklimmen en ze moest tijdens de overtocht in het donkere ruim tussen vrachtwagens vol varkens zitten. Op Ithaka gekomen bleek dat het hotel tegen een berg lag en alleen over een steile trap bereikbaar was. Mignon haalde het en ze vertelde me: 'Mijn kamertje van dat schattige boetiek hotelletje was puur Grieks, onschuldig als een meisjeskamertje. Ik voelde me er zo thuis..' Ze zei ook dat ze er een leven lang over gedaan had om de boodschap van het gedicht 'Ithaka' te begrijpen.

Haar toestand verergerde. Omdat ik geen geschenk meer voor haar kon bedenken dat groot genoeg was, droeg ik mijn voltooide boek 'Hortense de vergeten koningin van Holland' aan haar op. Ze kon het eerste exemplaar niet in ontvangst nemen: tijdens de presentatie lag ze in het ziekenhuis. Maar toen ze later Voor Mignon op de eerste bladzijde zag staan lachte ze door haar tranen heen: 'Nu ben ik onsterfelijk, toch?'

Haar reisplannen moest ze stuk voor stuk afzeggen. Ze verheugde zich echter op de reizen die anderen gingen maken. Toen mijn man en ik er over dachten om in september 2008 een week naar Kefalonia te gaan reageerde Mignon blij. Vastberaden nam ze de regie van onze reis in handen: vliegen op Kefalonia, een paar dagen in de hoofdstad Argostoli verblijven en dan in een huurauto de bergen over naar Sami aan de andere kant van het eiland. 'Neem de hoge weg langs de kust dan zie je Ithaka beneden liggen, zo dichtbij dat je het eiland bijna kunt aanraken,' zei ze. Ze noemde een restaurantje aan de haven dat Captain Corelli's was genoemd. Begin september 2008 kwam haar ziekte in een fatale fase. Ze had nog de macht over de tijd en nam haar besluit. In het VU ziekenhuis brak het vreselijke afscheid aan. We wisten allebei dat we elkaar in dit leven nooit meer zouden zien.

Op weg naar Kefalonia reisde ze in ons hart mee. Elke dag belden we en ze volgde ons in gedachten. Op vrijdagmorgen 19 september 2008 ging mijn mobiele telefoon op het nachtkastje. Het moment was bepaald. Haar einde was nabij. Er klonk echte vrede in haar stem. Tussen drie uur en half vier die middag zou de dokter komen. En ze zei dringend: 'Jullie gaan vandaag toch naar het eiland? Je moet Ithaka zien.'

PICT3278

De veerboot naar Ithaka 19 september 2008 om kwart over drie 's middags

We stapten in onze huurauto en reden de bergen over naar de andere kant van Kefalonia waar een smalle zee het eiland scheidt van de kust van Ithaka. Het was in Nederland half drie toen we zomaar ergens aan de haven gingen zitten en niets meer tegen elkaar zeiden. Ik nam de Odyssee op schoot en las het fragment dat Mignon zo mooi vond, als koning Odysseus na tien jaren omzwervingen vermomd als bedelaar terugkeert op Ithaka en de zwijnenhoeder vraagt: 'Vertel me over de ouders van koning Odysseus. Leven zij nog in het glanzende zonlicht of zijn ze gestorven in de woning van Hades?' Bij die regel klonk er vlak bij ons een zwaar geratel van ijzeren kettingen van de ferryboot. Er blies een stoomfluit en het luik van het laadruim werd donderend neergelaten.

Het was drie uur in Nederland. Er gingen weinig mensen aan boord. Een vrouw met een kind, een oude man met een hoed op. Ook een meisje dat een rolkoffertje elegant achter zich aan trok. Ze liep zonder om te kijken het donkere ruim in. Het luik werd achter haar gesloten. De veerman zette koers naar Ithaka. We volgden het schip met onze ogen, we zagen de zeemeeuwen, het witte spoor van zeeschuim. Traag heel traag werd het schip kleiner, het zwenkte in de blauwe verte – werd een stip en loste op bij de bergen van Ithaka. Het was half vier. Wim en ik hielden elkaars hand vast en wisten: Nu is Mignon voorgoed weg.


Copyright Thera Coppens

Dit artikel wordt geplaatst in het maandblad Nouveau – waarvan zij lange tijd hoofdredacteur en reis-journaliste was - oktober 2009.


Ithaka

Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka
Wens dan dat de weg lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.
De Cyklopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon behoef je niet te vrezen,
hen zul je niet ontmoeten op je weg
wanneer je denken hoog blijft,
en verfijnd de emotie, die je hart en lijf beroert.
(..)
Wens dat de weg lang mag zijn.
Dat er veel zomermorgens zullen komen
waarop je, met grote vreugde en genot
zult binnenvaren in onbekende havens.
(..)
Houd Ithaka altijd in gedachten.
Daar aan te komen is je doel.
Maar overhaast de reis in geen geval.
Beter is dat die jaren duurt,
Zodat je oud zult zijn wanneer je bij het eiland
Het anker uitwerpt, rijk aan wat je onderweg verwierf,
En niet verwachtend dat Ithaka je rijkdom schenken zal.

Ithaka gaf je de mooie reis,
Was het er niet, dan was je nooit vetrokken..

Fragment uit het gedicht Ithaka door K.P. Kavafis in de vertaling van Hans Warren en Mario Molegraaf, Amsterdam 1984

 OmslagSuzanne


 johanna en margaretha klein  

  OmslagSuzanne   

 OmslagSophie    

 omslaghortense

E OmslagSuzanneHistorisch Toerisme Bureau

* Hofjapon van Prinses Sophie * Bonaparte * Caesar aan de Amstel

 Tromplaan 7A 3742 AA Baarn E. This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Go to top