Foto: Domein Bornem
Marnixprijs 2021
Om de twee jaar reikt graaf John II de Marnix van Sint Aldegonde de Marnixprijs uit. Hij doet dat op zijn sprookjeskasteel aan de Oude Schelde.
Op 1 oktober kreeg ik deze prestigieuze prijs voor mijn boeken die licht werpen op het leven van Marnix en zijn tijdgenoten: 'De vier vrouwen van Willem van Oranje'. 'Maurits zoon van de Zwijger' en 'Antonius Mor hofschilder van Karel V'.
Philips van Marnix Heer van Sint Aldegonde door Michiel van Mierevelt. Foto: Kasteel Marnix
In 2019 kreeg professor Rudolf De Smet (Universiteit Brussel) de Marnix-prijs voor zijn uitgave van de 350 brieven die Marnix heeft nagelaten. Hij opende de feestelijke middag met een lofrede op mijn werk dat hij ‘origineel, fris en wetenschappelijk gefundeerd’ noemde.
Marnix Heer van Sint Aldegonde
Philips van Marnix was bevriend met Prins Willem van Oranje, die al vanaf 1568 oorlog voerde tegen het bloedig bewind van de oppermachtige Spaanse koning Philips II. Tijdens het Beleg van Haarlem in 1572 schreef Philips van Marnix het befaamde gedicht Wilhelmus van Nassouwe. Lees meer.
Standbeeld J.P. Coen
In de historische stad Hoorn werd in de negentiende eeuw een heroïsch standbeeld onthuld van Jan Pieterszoon Coen, Gouverneur-Generaal van Nederlansch-Indië. De beeldhouwer, Ferdinand Leenhoff, heeft er geen idee van gehad dat Coen in Batavia een wreed en onrechtvaardig bewind voerde. Tegenwoordig weten we dat we ons alleen maar voor deze man kunnen schamen. Lees: Eva Ment, mevrouw Coen.
Er is nu, na veel protestdemonstraties, op het plein in Hoorn een bord geplaatst om de historie te corrigeren. Coen die de inlanders meedogenloos uitbuitte, verdient zeker geen eer. Maar de beeldhouwer wel! In de collectie van het Rijksmuseum bevinden zich meerdere kunstwerken van hem en zijn beeld van Thorbecke op het Thorbeckeplein is vertrouwd en geliefd bij de Amsterdammers. De mensen die het beeld in Hoorn omver willen werpen hebben gelijk wat hun afkeer van Coen betreft maar ze kunnen echter trots zijn op de kunstenaar die het beeld maakte.
Portretbuste van Edouard Manet op zijn graf in Parijs door Ferdinand Leenhoff
We kennen allemaal Ferdinands zuster, de briljante pianiste Suzanne Leenhoff die in 1863 in Zaltbommel met Edouard Manet trouwde. Alle kunstliefhebbers over de hele wereld hebben het gezicht van Ferdinand Leenhoff leren kennen. Hij ligt als model bij het naakte meisje op Le dejeuner sur l'herbe (Musée d'Orsay in Parijs), het meesterwerk dat zijn zwager in 1863 schilderde.
Manet en Picasso
Ik moest weer aan Ferdinand denken toen ik deze zomer het Picassomuseum in Antibes bezocht. Daar hangt een schilderij dat Picasso in zijn eigen stijl maakte naar het door hem zo bewonderde werk van Manet. Ferdinand Leenhoff is dus ook door Picasso vereeuwigd.
Suzanne en Edouard 4de druk
 |
 |
In augustus kregen mijn boeken 'Suzanne en Eduard Manet, over de liefde van een Hollandse pianiste en een Parijse schilder' een 4de druk en 'Marie-Cornélie dagboek van de reis naar het hof van Sint-Petersburg 1824-1825' een 5de druk. Ondanks de papierschaarste wordt er door Meulenhoff druk doorgedrukt.
Foto: Museum Hermitage
Tijdens de kruistochten namen alle kruisridders en hun vrouwen relieken mee naar het Midden-Oosten, zoals u in mijn nieuwste boek kunt lezen. Ze moesten bescherming bieden tijdens de lange gevaarlijke reis en de confrontatie met de vijand. Maar de kroniekschrijver Joinville beschrijft hoe hij bij nadering van de Arabische schepen op de Nijl zijn relieken gauw overboord gooide omdat hij bang was dat ze in handen van de ongelovigen zouden vallen. Onder de botjes of andere resten van de heiligen die in geëmailleerde koperen en vergulde reliekschrijntjes meereisden, hebben zich vast ook botjes van de Heilige Maria Magdalena bevonden. Ze was immers populair in de 13de eeuw.
Foto: Rein Coppens
In het Utrechtse Catharijneconvent is nu een tentoonstelling te zien die gewijd is aan Maria Magdalena, de heilige in haar kostbare kleren met juwelen en de zalfpot uit het evangelie in haar hand. Uit onderzoek is nu gebleken dat ze al sinds de vijfde eeuw door de paus verward is met een andere vrouw, die prostituée was. De naam van Maria Magdalena is op de tentoostelling eindelijk gezuiverd. Ze wordt nu zelfs beschouwd als een van de apostelen van Jezus en zijn geliefde of bruid. Er zijn prachtige portretten tentoongesteld: van de sensuele en zondige vrouw door Tomasso di Stefano (ca. 1520) tot feministisch icoon van Maria Magdalena door Marlene Dumas. Een must. Nog te zien tot 9 januari 2022 in het Catharijneconvent.
Foto: Thera Coppens
Omdat de indrukwekkende tentoonstelling 'Romanovs in de ban van de ridders' door de corona-crisis zo lang in het verlaten museum heeft gestaan, werd besloten de tentoonstelling te verlengen tot 7 januari 2022 in de Hermitage.
Kinderharnassen
Foto: Thera Coppens
Curieus zijn daar de kinderharnassen die een vorstelijke vader voor zijn kleuters liet smeden. Ter voorbereiding op geweld en macho-gedrag. Geen wonder dat zoveel zonen van vorsten en edelen later op het toernooiveld sneuvelden. In mijn recente boek dat in de hoge middeleeuwen speelt kunt u er tragische voorbeelden van lezen.
Napoleon 1821-2021
Dit jaar is het 200 jaar geleden dat keizer Napoleon als banneling op Sint Helena overleed. Mijn artikel over zijn herbegrafenis in Parijs kunt u hier lezen..
Lezingen
Op maandag 6 september hield ik drie lezingen voor de Vrienden van de Hermitage. Er is een video van gemaakt die hieronder te zien is. Zie verder de lezingenagenda.
Geidealiseerde middeleeuwen
De middeleeuwen vormden in het midden van de negentiende eeuw het ideale decor voor dagdromers. Je kunt mijmeren over het kasteel van Koning Arthur, door de besloten tuin van de 'Roman de la Rose' dwalen, met Parzival in zijn zwanenbootje over de Rijn varen.
Het zijn allemaal beelden die de Romanovs in de 19de eeuw onweerstaanbaar aantrokken.
Artikel in catalogus
'Romanovs in de ban van de ridders' is de gelijknamige titel van de catalogus bij de tentoonstelling in Museum Hermitage. In de prachtig uitgevoerde catalogus schreef ik een artikel: 'De Willem II-gotiek. Een Oranjevorst die dweepte met de middeleeuwen'.
Als student maakte de erfprins in Oxford kennis met de neo-gotische architectuur. Zijn liefde voor de riddertijd ontvlamde en bleef hem levenslang bezielen. Later ontwierp hij achter Paleis Kneuterdijk neo-gotische aanbouwen met spitsbogen, roosvensters en traptorentjes. Ze moesten wegens bouwvalligheid allemaal worden gesloopt. Op de Gotische Zaal na. Deze hield stand omdat het dak werd afgedekt met loden platen.
Muziek uit de Hoge Middeleeuwen
La Reine Blanche en haar minnezanger
In het tijdperk van Johanna en Margaretha moesten alle boeken met de hand worden geschreven en gekopieerd. Het notenschrift was nog niet uitgevonden maar er was wel een voorzichtig begin mee gemaakt door hun neef Thibault le Chansonnier. Zangeres Paula Bär-Giese en luitist Hans Meijer treden op verzoek voor en na mijn lezingen op met muziek van de minnezangers. Op YouTube vindt u meer werk van Musicks Monument.
https://soundcloud.com/user-990003796/thibault-de-champagne-seigneurs-sachiez-qui-or-ne-sen-ira
Trouw
Tot slot: lees een fragment uit de recensie in TROUW van 7 december 2019 waarvan ik het slot citeer:
'De reikwijdte van Coppens' oeuvre beslaat inmiddels zo ongeveer het hele afgelopen millennium. Des te bewonderenswaardiger is het dan ook dat 'Johanna en Margaretha' zo'n rijkgeschakeerd beeld van de vroege dertiende eeuw geeft. Zo erudiet zijn, en dan bijzondere vrouwen van alle tijden in hun overweldigende geschiedenissen plaatsen, dat kan in Nederland alleen Thera Coppens.'
Thera Coppens september 2021
LezingenagendaToekomst Historisch Toerisme Bureau
U kunt ons volgen op Facebook
